 |
 |
Jonatan Anta Borrajo
Nacido no pobo de Freixido de Arriba (concello de Larouco); na comarca de Valdeorras, o estalido
da guerra civil cólleuno na época de segas en Castela, xunto ao seu irmán Luís.
Crese que foi recrutado da guerra xunto ao chamado grupo campesiño.
Unha vez na guerra, comezado o conflito o seu irmán foi ferido e hospitalizado en Madrid, mentres que
Benedicto puido escapar cara ao país veciño, Francia. Non se sabe se saíu a
través dos Pireneos ou pola vía marítima, pero hai a certeza que poido ser cara o final do conflicto.
Unha vez en terras galas tampouco os
seus pasos son claros, puido participar na resistencia francesa (cousa que a
familia dubida), ou ben foi recluído nalgún campo de internamento francés.
Sábese de certo que arribou a Mauthausen unha fría madrugada do 25 de
xaneiro de 1941 nun convoi chegado desde Trier. Nesa mesma viaxe tivo como
compañeiro a outro paisano de Freixido de Arriba, chamado Antonio Dieguez
Blanco (que chegou a ser nomeado Capitán de Infantería das Milicias no exército
da República). Asígnaselle o número de
deportado D-4635 e tenta sobrevivir
nas duras condicións deste campo de concentración-exterminio. Faleceu antes de
cumprir un ano nas devanditas instalacións, en Gusen, o 13 de outubro do 42,
sendo incinerado tres días despois.
A familia de Benedicto soubo do seu
final moitos anos despois. E grazas aos seus sobriños netos puidemos rescatar
pequenos detalles da vida do seu tío-avó. De feito, un sobrevivente do
holocausto contoulles moitos anos despois unha historia que dá mostras da súa humanidade.
Un paisano seu de Lugo (chamado Enrique Doval) que coincidira durante a época de adestramento militar
recoñeceuno no campo de concentración. Segundo conta, a expresión de Benedicto
era moi triste (froito da extenuación dun traballo inhumano, unido á fame
extrema), como anticipando o seu final tivo o xesto de bondade e amizade de
regalarlle o seu reloxo ao seu compañeiro, para que o utilizase en beneficio
propio, xa fose para un trueque ou para gañarse unha cama mellor ou un anaco de
pan (suceso recollido no documental, Mauthaussen regreso ao campo da morte). Ese é o último recordo, de bondade neste caso, de Benedicto Folia Arias,
quen loitou polo que el cría era mellor para o seu país e a vida das súas
xentes o mellor que soubo, e a día de hoxe a dor que tivo a súa familia non se
acabou, e segue no seu recordo.
Nota: Todos os documentos achegados neste
artigo foron achegados pola familia de Benedicto Folia Arias, á que agradezo que
me abriran as portas da súa casa, a súa amabilidade e dispoñibilidade para
compartir os seus recordos.
