Biografía de Joaquín Balboa García

Joaquín en maio de 1945,  liberado

Naceu o 22 de agosto de 1908 en  Estevesiños, Ourense

Deportado a  Mauthausen o 3 de abril de 1941 co número 3833

Faleceu en  Estevesiños o 23 de maio de 1994

Membro dunha familia numerosa dunha pequena aldea do concello de Monterrei, situado ao sur da provincia de Ourense, Joaquín, como moitos outros galegos tivo que saír da súa terra para escapar da pobreza. Casou con Julia, veciña do mesmo lugar, e ambos emigraron a Barcelona, onde en 1930 naceu o seu único fillo, Eladio.

En Barcelona Joaquín empregouse como perruqueiro da  Asociació de  Cescs de Catalunya, traballo que despois lle salvou a vida no campo.

En plena Guerra Civil, en setembro de 1937, Joaquín ingresou no corpo de carabineiros, combatendo na fronte de Aragón. Ao caer Catalunya entrou en Francia por Prats de  Molló o 3 de febreiro de 1939.

Confinado no campo de refuxiados de  Barcarés acabou integrándose na Compañía de Traballo 209, destinada na fábrica de armas de  Saint  Florentin (departamento de  Yonne). Alí foi apresado polo exército alemán en agosto de 1940.

No campo para gravar o documental da TVG:
'Mauthausen, regreso ao campo da morte'

Pasou por varios  stalags, ata que en abril de 1941  foi trasladado a  Mauthausen desde  Triérs. Traballou primeiro na canteira, onde a axuda doutro preso librouno dunha malleira, ou da morte, cando caeu baixo o peso da pedra que subía pola escaleira. Un tempo despois deixou a canteira para traballar de barbeiro.

En xuño de 1943 enviárono ao  subcampo de Sant  Lambrecht, un mosteiro  beneditino, no sur de Austria, requisado polos  SS como granxa e lugar de repouso. Traballaba no campo e no monte, mellorando así a súa situación, porque a violencia non era tan brutal e, ademais, podía alimentarse mellor.

O 9 de maio de 1945 tropas inglesas liberaron o campo, pero non regresou a Francia ata o 29 de xuño. Despois de pasar polo Hotel  Lutetia conseguiu traballo nunha granxa preto de  Montauban.

Familiares de Joaquín no acto de homenaxe en Estevesiños

Regresou a Barcelona en febreiro de 1949, onde volveu traballar de perruqueiro. O seu fillo faleceu en 1952. Nos anos sesenta participou na creación da  Amical de  Mauthausen, coa que realizou varias viaxes aos campos. Ao redor de 1975 o matrimonio retornou á súa aldea natal,  Estevesiños, onde pronto faleceu Julia. Joaquín viaxou por última vez a  Mauthausen en 1989, convidado pola Televisión de Galicia, para gravar o programa "Mauthausen: regreso  ao campo dá  morte", xunto a outro sobrevivente galego,  Enrique Doval.
En agosto do 2016 a Asociación Cultural: Monterrei, Cultura e Territorio, organizou unha homenaxe a Joaquín. A corporación municipal declarouno "Fillo predilecto de Monterrei", celebráronse unhas xornadas sobre "Exilio e  Deportación" e inaugurouse un monumento na súa honra. Ademais, unha exposición baseada na súa peripecia vital e a doutro preso, Antonio Pérez, púxose a disposición dos centros educativos e culturais, co título "Exilio e Deportación. De Monterrei e Boborás  aos campos nazis".